Από το Βασίλη Γαλανό, Sommelier.
Port είναι ένας πορτογαλέζικος ενισχυμένος οίνος (οίνος λικέρ 15-22% abv με τα περισσότερα μεταξύ 20-22%) που παράγεται με την προσθήκη οινοπνεύματος πριν την ολοκλήρωση της ζύμωσης με σκοπό την διακοπή της. Για το λόγο αυτό όλα τα Port περιέχουν αζύμωτα σάκχαρα.
Τα Πόρτ παράγονται από σταφύλια τοπικών ποικιλιών που καλλιεργούνται και οινοποιούνται μέσα στην οριοθετημένη περιοχή κατά μήκος του ποταμού Douro. Οι αμπελώνες είναι φυτεμένοι σε πεζούλες στο σχιστώδη βράχο στις απότομες πλαγιές των λόφων.
Πήρε το όνομα του από το λιμάνι της πόλης του Πόρτο (Oporto) – δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Πορτογαλίας – που βρίσκεται στις εκβολές του ποταμού Douro και αποτέλεσε το σημείο διακίνησης του προϊόντος στην εσωτερική αλλά κυρίως στις αγορές του εξωτερικού.
Το καλοκαίρι του 2004, ακολουθώντας την προσπάθεια της Εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου στο Euro 2004, βρεθήκαμε στο Οπόρτο για να παρακολουθήσουμε την αναμέτρηση της Εθνικής με την Τσεχία στο θρυλικό Ντραγκάο. Μοναδική ευκαιρία να επισκεφθούμε τα γραφικά lodges στην Villa Nova da Gaia και να δοκιμάσουμε μοναδικά Single Quinta Vintage, Colheita, Tawny με ένδειξη ηλικίας κ.α. πολλά σπάνιας ομορφιάς και ωριμότητας port.
Μια πραγματικά συγκλονιστική εμπειρία.
Οι ποικιλίες σταφυλιού που χρησιμοποιούνται είναι γύρω στις 100 με κυριότερες τις: Tinta Roriz(Tempranillo), Touriga Nacional, Tourica Franca, Tinta Baroca και Tinta Cao.
Αυτό που κάνει ακόμα πιο ενδιαφέρον το πόρτ, είναι η μεγάλη ποικιλία στυλ που διαθέτει στο οποίο συμβάλλει μια σειρά παραγόντων:
Tawny Port από κόκκινα σταφύλια, ωριμάζουν σε ξύλινα βαρέλια για δύο χρόνια τουλάχιστον, γλυκά ή μέτρια γλυκά, αναγνωρίζονται από την καστανοκκόκινη εμφάνιση τους. Οι επίσημες κατηγορίες είναι 10, 20, 30 και πάνω από 40 χρόνια. Η ηλικία εμφιάλωσης είναι σημαντική γιατί χάνουν την φρεσκάδα τους με το πέρασμα του χρόνου.
Ruby Port είναι ο πιο ευρείας τύπος παραγωγής Porto. Μετά τη ζύμωση αποθηκεύονται σε δεξαμενές ανοξείδωτου χάλυβα ή τσιμέντου, έχουν βαθύ ρουμπινί χρώμα, γεμάτο σώμα, φρουτώδη γεύση και δεν βελτιώνονται με την ωρίμανση. Reserve Ruby Port είναι χαρμάνια κρασιών ανώτερης ποιότητας από διαφορετικές σοδειές και έχει ωριμάσει έως και 5 χρόνια σε βαρέλι.
Crusted Port Ένα χαρμάνι Ruby Port από διαφορετικές σοδειές, εμφιαλώνεται αφιλτράριστο και παρουσιάζει βαρύ ίζημα. Παλαιώνουν τουλάχιστον τρία χρόνια πριν να κυκλοφορήσουν στην αγορά. Η ημερομηνία που αναγράφεται αφορά την ημερομηνία εμφιάλωσης και όχι το έτος συγκομιδής.
Late Bottled Harvest Vintage Port (LBV) ή vintage καθυστερημένης εμφιάλωσης. Είναι κρασιά που προορίζονταν για vintage, αλλά παρέμειναν στο βαρέλι για περισσότερο απ’ ότι είχε προγραμματισθεί(4-6 χρόνια). Προέρχονται από συγκεκριμένες αλλά όχι απαραίτητα δηλωμένες χρονιές (Declared Year). Η ετικέτα πρέπει να αναγράφει όχι μόνο τη σοδειά αλλά και τη χρονιά εμφιάλωσης.
Colheita Από μια μόνο χρονιά, ωριμάζουν σε βαρέλια για πολλά χρόνια μέχρι να εμφιαλωθούν. Ελάχιστος χρόνος παραμονής σε βαρέλι είναι τα 7 χρόνια ενώ μπορεί να παραμείνει και 20 ή περισσότερα χρόνια μέχρι την εμφιάλωση του. Στην ετικέτα πρέπει να αναγράφεται η χρονιά εμφιάλωσης του.
Garrafeira ένα ασυνήθιστο και σπάνιο ενδιάμεσο vintage στυλ με ημερομηνία που γίνεται από τα σταφύλια μίας συγκομιδής που συνδυάζει την οξειδωτική παλαίωση ετών σε ξύλο με περαιτέρω αναγωγική παλαίωση σε μεγάλες γυάλινες νταμιτζάνες
Vintage Port παράγεται εξ ολοκλήρου από τα σταφύλια της δεδηλωμένης χρονιάς τρύγου και αντιπροσωπεύει περίπου το δύο τοις εκατό της συνολικής παραγωγής του Port. Επιλέγονται μόνο οι καλύτερες χρονιές. Η απόφαση για το αν θα δηλωθεί ένα vintage γίνεται την άνοιξη του δεύτερου έτους που έπεται της συγκομιδής. Η απόφαση να δηλωθεί ένα vintage γίνεται από κάθε σπίτι Port, που συχνά αναφέρεται ως «shipper». Είναι τα πιο ανθεκτικά κρασιά στον χρόνο. Παλαιώνουν και βελτιώνονται για πολλές δεκαετίες μετά την εμφιάλωση τους.
Single Quinta vintage είναι τα κρασιά που προέρχονται από ένα και μόνο κτήμα που αποτελεί τη ναυαρχίδα ιδιόκτητων αμπελώνων ενός shipper. Παράγονται μόνο τις καλύτερες χρονιές.
Τα Port συνδυάζονται εξαιρετικά με τα περισσότερα τυριά, ιδιαίτερα σκληρά, όπως τσένταρ και Parmigianino, καθώς επίσης και blue cheese όπως Roquefort και Stilton.Ταιριάζουν επίσης με σοκολάτες, γλυκά σοκολάτας και ξηρούς καρπούς όπως καρύδια και πεκάν.
Ο Βασίλης Γαλανός είναι πιστοποιημένος sommelier και σύμβουλος οίνου και γεύσης.
