TeamLab Planets Tokyo, Japan

Από τη Νέλη Σαμαρά, Αρχιτέκτονα Μηχανικό MSc, MSc DipArchNTUA ARB.

Τόκυο. Μία σύγχρονη πρωτεύουσα που τρέχει με γρήγορους ρυθμούς, διατηρώντας στοιχεία από το παρελθόν και την κουλτούρα της, ενώ ταυτόχρονα αναπτύσσεται εφευρίσκοντας και χρησιμοποιώντας νέες τεχνολογίες.

Μία διαφορετική, πρωτότυπη καλλιτεχνική εγκατάσταση που χρησιμοποιεί ψηφιακή τεχνολογία και που σίγουρα αξίζει να επισκεφθεί κανείς, είναι το teamLab Planets. Ένα διαφορετικό μουσείο όπου περπατάς μέσα στο νερό και ένας αλλιώτικος κήπος όπου γίνεσαι ένα με τα λουλούδια. Αποτελείται από χώρους έργων τέχνης μεγάλης κλίμακας και 2 κήπους, που δημιουργήθηκαν από την συλλογική ομάδα τέχνης teamLab. Μέσω της τέχνης, η διεπιστημονική ομάδα ειδικών που αποτελείται από καλλιτέχνες, προγραμματιστές, μηχανικούς, animators CG, μαθηματικούς και αρχιτέκτονες, στοχεύει να εξερευνήσει τη σχέση μεταξύ του εαυτού μας και του κόσμου διαμέσου νέων μορφών αντίληψης και κατανόησης.

Οι επισκέπτες πηγαίνουν ξυπόλητοι και συμμετέχουν με όλες τις αισθήσεις τους στα τεράστια έργα τέχνης. Τα έργα αλλάζουν αναλόγως με την παρουσία των ανθρώπων, «θολώνοντας» την αντίληψη των ορίων μεταξύ του εαυτού μας και του έργου. Δημιουργείται έτσι μια νέα σχέση χωρίς όρια μεταξύ μας και του κόσμου.

Η έκθεση αυτή προσφέρει διαμέσου της αρχιτεκτονικής και της τέχνης, μια ολιστική αισθητηριακή και αναζωογονητική βιωματική εμπειρία στους επισκέπτες.

Το μότο τους: Together with Others, Immerse your Entire Body, Perceive with your Body, and Become One with the World.

Α. The Infinite Crystal Universe

Η πρώτη εγκατάσταση είναι βασισμένη στον Pointillism (ο πουαντιγισμός είναι καλλιτεχνικό ρεύμα που ξεκίνησε στη Γαλλία τον 19ο αιώνα) και χρησιμοποιεί μια συσσώρευση διακριτών κουκκίδων χρώματος για να δημιουργήσει μια εικόνα. Είναι ένα διαδραστικό γλυπτό φωτός από στοιχεία LED, όπου τα φωτεινά σημεία χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία τρισδιάστατων αντικειμένων. Το γλυπτό του φωτός εκτείνεται αδιάληπτα προς όλες τις κατευθύνσεις. Ο ήχος είναι από την teamLab.

Οι επισκέπτες χρησιμοποιούν τα smartphone τους για να επιλέξουν αστέρια που θα ενσωματωθούν στο The Infinite Crystal Universe. Αυτά τα αστέρια ξαναγεννιούνται σε τρεις διαστάσεις, δημιουργώντας το έργο τέχνης. Η παρουσία των ανθρώπων και η θέση τους μέσα στο έργο επηρεάζουν αυτά τα τρισδιάστατα αστέρια, τα οποία με τη σειρά τους επηρεάζουν και επηρεάζονται από άλλα αστέρια του χώρου. Έτσι το έργο τέχνης εξελίσσεται αέναα και αλλάζει ανά πάσα στιγμή και συνεχόμενα.

Β. Drawing on the Water Surface Created by the Dance of Koi and People – Infinity

Διαδραστική ψηφιακή εγκατάσταση, με ήχο από τον Hideaki Takahashi. Το σχέδιο στην επιφάνεια του νερού δημιουργείται από τον χορό των Koi (χαρακτηριστικό είδος ψαριού του γλυκού νερού στην Ιαπωνία) και των επισκεπτών, συνεχόμενα και διαρκώς.

Τα Koi εμφανίζονται με τη βοήθεια δεκάδων προβολέων, να κολυμπούν στην επιφάνεια του νερού, ενώ οι επισκέπτες περπατούν μέσα σε αυτό. Η κίνηση των ψαριών επηρεάζεται από την παρουσία των ανθρώπων που συμμετέχουν, αλλά και από τα άλλα ψάρια και αυτές οι τροχιές χαράσσουν γραμμές στην επιφάνεια του νερού. Όταν τα ψάρια συγκρούονται με τους επισκέπτες μετατρέπονται σε λουλούδια και σκορπίζονται. Κατά τη διάρκεια ενός έτους, τα λουλούδια αυτά αλλάζουν ανάλογα με τις εποχές.

Η εγκατάσταση αυτή αποδίδεται σε πραγματικό χρόνο από πρόγραμμα υπολογιστή, ενώ η αλληλεπίδραση μεταξύ του επισκέπτη και της εγκατάστασης προκαλεί συνεχείς αλλαγές στο έργο τέχνης και προηγούμενες οπτικές δεν μπορούν ποτέ να αναπαραχθούν ή να επαναληφθούν.

Γ. Floating in the Falling Universe of Flowers

Μια ψηφιακή εγκατάσταση με ήχο από τον Hideaki Takahashi. Ένα σύμπαν από λουλούδια που ανθίζουν και αλλάζουν με τον καιρό. Με τη χρήση δεκάδων προβολέων, δημιουργείται ένα απίστευτα εντυπωσιακό θέαμα. Ξαπλώστε ή καθίστε ακίνητοι στο χώρο και τελικά θα αισθανθείτε το σώμα σας να «επιπλέει» και να γίνεται ένα με τον κόσμο των έργων τέχνης.

Τα λουλούδια μεγαλώνουν, ανθίζουν και με τον καιρό πέφτουν τα πέταλα και τα λουλούδια μαραίνονται. Ο κύκλος της γέννησης και του θανάτου συνεχίζεται στην αιωνιότητα.

Και αυτό το έργο τέχνης δεν είναι μια προηχογραφημένη εικόνα που αναπαράγεται, αλλά δημιουργείται από ένα πρόγραμμα υπολογιστή που αποδίδει συνεχώς το έργο σε πραγματικό χρόνο. Ως σύνολο, αλλάζει συνεχώς και οι προηγούμενες οπτικές καταστάσεις δεν αναπαράγονται ποτέ. Το σύμπαν αυτό των λουλουδιών και αυτής της στιγμής δεν θα είναι ποτέ το ίδιο.

Δ. Floating Flower Garden: Flowers and I are of the Same Root, the Garden and I are One

Αυτός ο κήπος με λουλούδια αποτελείται από μια τρισδιάστατη μάζα αληθινών λουλουδιών που ίπταται αναρτημένος επάνω από τους επισκέπτες. Μια διαδραστική Κινητική εγκατάσταση με ήχο από τον Hideaki Takahashi.

Τα λουλούδια σε αυτό το έργο τέχνης είναι ορχιδέες. Οι περισσότερες ορχιδέες μπορούν να αναπτυχθούν χωρίς χώμα απορροφώντας νερό από τον αέρα. Καθότι τα λουλούδια σε αυτό το έργο τέχνης είναι ζωντανά, μεγαλώνουν και ανθίζουν κάθε μέρα που περνάει. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι μεγαλώνουν στον αέρα.

Καθώς τα λουλούδια ίπτανται πάνω από τους επισκέπτες, δημιουργούνται ανοιχτοί χώροι. Εξαιτίας αυτού, οι επισκέπτες είναι σε θέση να περιπλανηθούν ελεύθερα γύρω από το χώρο μαζικής άνθισης. Η κίνηση των επισκεπτών επηρεάζει τη θέση των λουλουδιών καθ΄ ύψος, με την ύπαρξη αισθητήρων κίνησης. Αν φύγετε από τη θέση σας τα λουλούδια κατεβαίνουν χαμηλότερα. Αν συναντήσετε άλλα άτομα μέσα στο έργο τέχνης, ο χώρος σας θα συνδεθεί με τον δικό τους και θα γίνει ένας ενιαίος χώρος.

Η εγκατάσταση αυτή βασίζεται σε κάποιες αρχές των Zen κήπων. Λέγεται ότι οι κήποι Zen δημιουργήθηκαν ως ένα μέρος όπου ομάδες ιερέων Zen εκπαιδεύονταν προκειμένου να γίνουν ένα με τη φύση.

Υπάρχει ένα Zen kōan (ένα ερώτημα ή μια ιστορία που αποτελεί μέρος της θεολογικής εκπαίδευσης των ιερέων Zen) που ονομάζεται «Το λουλούδι του Νάνσεν». Κάποιος ρώτησε τον μοναχό Νάνσεν για το περίφημο ρητό, «Ο Παράδεισος κι εγώ είμαστε της ίδιας ρίζας. Όλα τα πράγματα και εγώ είμαστε της ίδιας ουσίας», σημειώνοντας πόσο υπέροχο ήταν. Ο Νάνσεν, δείχνοντας ένα λουλούδι στον κήπο, είπε: «Οι άνθρωποι αυτές τις μέρες βλέπουν αυτό το λουλούδι σαν να ήταν σε όνειρο».

Σε αυτό το έργο, οι επισκέπτες γίνονται ένα με τον κήπο και τα λουλούδια. Όταν κάποιος συνεχίζει να κοιτάζει προσεκτικά ένα λουλούδι, το λουλούδι τον κοιτάζει πίσω. Επιπλέον το άρωμα του χώρου του έργου τέχνης αλλάζει από το πρωί έως το βράδυ με τις συγκεκριμένες ορχιδέες να παράγουν πιο δυνατό άρωμα τη νύχτα.

Η εγκατάσταση αποτελείται και από άλλους χώρους, όπως το Expanding Three-dimensional Existence in Transforming Space – Flattening 3 Colors and 9 Blurred Colors, το Ephemeral Solidified Light, το Waterfall of Light Particles at the Top of an Incline, το Soft Black Hole – Your Body Becomes a Space that Influences Another Body και το Moss Garden of Resonating Microcosms – Solidified Light Color, Sunrise and Sunset.

Photos @teamLab.art, @nelisamara

Η Νέλη Σαμαρά είναι Αρχιτέκτων Μηχανικός, απόφοιτη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Είναι κάτοχος Μaster of Science in Architecture in Advanced Architectural Studies & Master of Science in Architecture in Virtual Environments της Bartlett School of Architecture του University College London.  Διετέλεσε Research Fellow στο UCL, Bartlett School of Graduate Studies, με χρηματοδότηση της British Telecom. Είναι μέλος του Architects Registration Board UK και επί διετία Associate Architect στην εταιρία Ηelm Architecture London W1. Επίσης εργάστηκε ως Project Architect στην εταιρία Hayes Davidson, 3D and New Media Communications Company London W2. Είναι Σύμβουλος ανάπτυξης & προώθησης έργων με τη χρήση νέων τεχνολογιών και ιδρυτής της Digital Architecture (www.digitalarchitecture.gr).