Οι Προτεραιότητες μου για την Ευτυχία

Από τον Άγγελο Λεβέντη, Ψυχοθεραπευτή, CSW, Med.

Οι πρωταρχικές ανθρώπινες ανάγκες. Ένα νέο πλαίσιο για την ευτυχία!

• Τι προτάσσει η φύση για να ζήσεις μια ικανοποιητική, παραγωγική και ευτυχισμένη ζωή;
• Αναρωτιέσαι ποτέ γιατί ένα φυτό μαραζώνει όταν δεν έχει νερό ή ηλιακό φως;
• Γιατί οι άνθρωποι ξεχνάμε τι μας κάνει ευτυχισμένους; Ή μήπως δε μας δίδαξαν ποτέ;

Εκτός από τις προφανείς «βασικές ανάγκες» για νερό, τροφή και στέγη, οι άνθρωποι έχουμε ένα σύνολο βασικών αναγκών που δεν είναι τόσο προφανείς, αλλά είναι εξίσου απαραίτητες για τη συναισθηματική μας ευεξία.

Γι’ αυτό είναι σημαντικό να μιλήσουμε για τις πρωταρχικές ανθρώπινες ανάγκες. Αυτές είναι οι θεμελιώδεις και πολύ συχνά στο σύγχρονο δυτικό πολιτισμό, δεν αντιμετωπίζονται με την προσοχή που τους αξίζει.

Όταν αυτές οι ανάγκες δεν ικανοποιούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να μας δημιουργήσουν άγχος, κατάθλιψη, εθισμό ή κάποιο άλλο συναισθηματικό πρόβλημα. Και επειδή αυτό μπορεί να εξελίσσεται με την πάροδο του χρόνου, κάποιος μπορεί απλώς να παραμείνει στη σύγχυση, στο γιατί έχει αυτό το πρόβλημα.

Πολλοί άνθρωποι δε γνωρίζουν ότι έχουν αυτές τις ανάγκες, ή δεν γνωρίζουν πώς επηρεάζουν αυτές την ευημερία τους.

Αγωνιάς να τις ανακαλύψεις; Πάμε!!!

1. Η ανάγκη να δώσεις και να λάβεις προσοχή

Η υπερβολική απομόνωση μπορεί να επηρεάσει δραστικά την ψυχική και συναισθηματική κατάσταση και τη συμπεριφορά μας. Όλοι χρειαζόμαστε, σε διαφορετικούς βαθμούς, τακτική ποιοτική επαφή με άλλα άτομα.

💡Ιδέες:
Μια ισορροπημένη κοινωνική ζωή είναι ο καλύτερος τρόπος για την κάλυψη αυτής της ανάγκης. Βελτίωσε τις κοινωνικές και διαπροσωπικές σου δεξιότητες εστιάζοντας στην ενεργητική ακρόαση. «Δυο φορές να ακούς και μια να μιλάς» λέει μια παροιμία θυμίζοντας μας το λόγο που έχουμε 2 αυτιά και μόνο ένα στόμα.

2. Η ανάγκη να προσέξεις τη σύνδεση μυαλού & σώματος

Οι άνθρωποι αντιμετωπίζονται όλο και περισσότερο και ως μηχανές. Δουλεύουμε πολύ, κοιμόμαστε λίγο, τρώμε σκουπίδια, είμαστε όλο στο τρέξιμο, ξεχνάμε να γυμναστούμε, τρώμε στο πόδι, εξαντλούμαστε κι έπειτα πίνουμε «ενεργειακά» ποτά ή καφέδες για να επανέλθουμε. Η παραμέληση της σωστής διατροφής, του ύπνου, της ανάπαυσης και της άσκησης μακροπρόθεσμα οδηγεί σε ψυχολογικά προβλήματα και ασθένειες που προκαλούν άγχος.

💡Ιδέες:
Για μία εβδομάδα, κοιμήσου νωρίς για να ανακτήσεις τον ύπνο που σου λείπει και δες πώς αισθάνεσαι. Προσπάθησε να κοιμάσαι πάνω από 7-8 ώρες. Βγες συχνά για περπάτημα. Εάν σου λείπει ενέργεια και ζωτικότητα, για παρατεταμένο διάστημα και δεν λειτουργούν αυτά που έχεις δοκιμάσει, ίσως ήρθε η ώρα να επισκεφτείς ένα/μία διατροφολόγο, ένα/μία γυμναστή,-ρια ή και τους 2.

3. Η ανάγκη για σκοπό, στόχους και νόημα ζωής

Οι άνθρωποι έχουμε μια έμφυτη ικανότητα να αναγνωρίζουμε, να αναλύουμε και να επιλύουμε προβλήματα. Εάν ένα άτομο στερηθεί την ικανοποίηση που προέρχεται από την επίτευξη στόχων ή την εκπλήρωση ενός σκοπού, μπορεί να αρχίσουμε να δημιουργούμε νέα προβλήματα προκειμένου να έχουμε κάτι να λύσουμε. Μπορεί να αρχίσουμε να προκαλούμε αναποδιές, μικροατυχήματα ή ακόμα και ασθένειες για να μπορέσουμε να αποκτήσουμε εκ νέου ένα στόχο, σκοπό ή νόημα.

Είναι στη φύση να θέλουμε να εργαζόμαστε για κάτι. Μας κρατάει ζωντανούς, σε δράση, με ένα ζωηρό όραμα και αποτρέπει οποιοδήποτε φόβο ή ανησυχία. Όταν το όραμα μας είναι αρκετά μεγάλο, όταν τα όνειρα και τα θέλω μας είναι εκκωφαντικά δυνατά, τότε οτιδήποτε αρνητικό σιωπά.

💡Ιδέες:
Κάνε ένα βήμα πίσω και σκέψου το είδος των πραγμάτων που θέλεις να πετύχεις. Πάρε την απόφασή σου και μετά προχώρησε για την υλοποίηση. Από το να ξεκινήσεις αναρρίχηση που πάντα ήθελες και να πας ένα ταξίδι, μέχρι να ξεκινήσεις τη δική σου επιχείρηση, το δικό σου λαχανόκηπο, να γράψεις ένα βιβλίο, ή ό,τι άλλη ανάγκη έχεις.

4. Η ανάγκη για συμβολή στην κοινότητα.

Αυτή η βασική μας ανάγκη, μας δίνει έναν λόγο να είμαστε, πέρα από τις προσωπικές μας ανάγκες, δοτικοί. Επίσης, έχει αποδειχθεί ότι όταν είμαστε δοτικές,-οί ωφελεί το ανοσοποιητικό σύστημα, την ψυχική υγεία και την ευτυχία.

💡Ιδέες:
Κάνε μια αναζήτηση στο διαδίκτυο για τις εθελοντικές οργανώσεις, δες τις δραστηριότητες που θα ήθελες να συμμετέχεις. Βρες έναν τομέα που επιδέχεται βελτίωση, πχ η ανακύκλωση ή η δεντροφύτευση στη γειτονιά ή στο Δήμο σου, ξεκίνα να μιλάς σε άλλα άτομα για αυτό και πρότεινε τρόπους για να το φτιάξετε μαζί.

5. Η ανάγκη για πρόκληση και δημιουργικότητα

Δοκίμασε κάτι καινούριο. Εξερεύνησε, μάθε, βελτίωσε μία υπάρχουσα κατάσταση. Χωρίς την αίσθηση προόδου και επίτευξης ενός έργου, μπορεί να αισθανόμαστε άχρηστοι. Η πλήξη μπορεί να προκαλέσει, επίσης, την αίσθηση μιας ανούσιας ζωής. Αντιθέτως, θα σου δώσει πολλή ενέργεια να αφιερώσεις χρόνο σε κάτι νέο, φυσικά χωρίς να σου προσθέτει άγχος ή βάρος.

💡Ιδέες:
Κάνε ένα βήμα πίσω και σκέψου το είδος των πραγμάτων που απολάμβανες προτού να βρεθείς σε αυτή την έντονη ζωή και απασχόληση ή κάτι που ήθελες πάντα να κάνεις. Κάνε ένα μάθημα σε κάτι που δεν έχεις κάνει ποτέ πριν. Δοκίμασε νέα πράγματα. Ξεκίνα ένα νέο χόμπι που δεν είχες ποτέ πριν. Δοκίμασε πολλά μέχρι να βρεις τι σου ταιριάζει (δε θα σε μαλώσουν οι γονείς σου αν αρχίσεις κάτι και το σταματήσεις). Συνέχισε τα μαθήματα πιάνου που είχες αμελήσει τότε λόγω άλλων καταστάσεων.

6. Η ανάγκη για οικειότητα

Όλοι χρειαζόμαστε τουλάχιστον ένα άτομο με το οποίο μπορούμε να μοιραστούμε τις ιδέες, τις ελπίδες και τα όνειρά μας. Μερικοί άνθρωποι μπορούν να ικανοποιήσουν αυτήν την ανάγκη ερχόμενοι σε επαφή με ένα αγαπημένο κατοικίδιο ζώο, ενώ άλλοι χρειάζονται έναν μικρό κύκλο αγάπης και υποστηρικτικών φίλων ή/και οικογένειας.

💡Ιδέες:
Όρισε μια εβδομαδιαία συνάντηση με το σημαντικό πρόσωπο της ζωής σου, όπου θα συζητάτε και άλλα θέματα εκτός από τα κλασικά, όπως είναι τα παιδιά, η δουλειά και λοιπά. Μπείτε σε πιο βάθος συζητώντας τις ελπίδες και τα όνειρά σας. Βεβαιώσου ότι έρχεσαι σε επαφή με το αγαπημένο σου πρόσωπο τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα για μεσημεριανό γεύμα, για έναν περίπατο στο πάρκο ή ακόμη για να δείτε μία ταινία. Μίλα στο τηλέφωνο ή το Skype με την οικογένεια και τους φίλους εάν βρίσκονται μακριά.

7. Η ανάγκη ελέγχου

Είναι σημαντικό να έχεις ποικίλα ενδιαφέροντα και δραστηριότητες στη ζωή σου. Γιατί θα σε βοηθήσει στην αίσθηση ελέγχου της ζωής σου και στη διατήρησή του. Όταν ένα άτομο έχει μια ξαφνική απώλεια, πχ δουλειάς ή συντρόφου ξαφνικά μοιάζει ο κόσμος να καταρρέει γιατί δεν υπάρχει τίποτα άλλο τριγύρω.

💡Ιδέες:
Εάν όλα γύρω σου μοιάζουν χαώδη, ένας τρόπος είναι να εστιάσεις σε εκείνα τα πράγματα που είναι ήδη υπό τον έλεγχό σου, όπως η υγεία σου ή φυσική σου κατάσταση. Βρες και σημείωσε αυτά τα σταθερά στη ζωή σου. Επεξεργάσου τα θέματα που νιώθεις να είναι εκτός ελέγχου και σου προκαλούν άγχος, βρίσκοντας ένα τρόπο να τα διαχειριστείς καλύτερα.

8. Η ανάγκη για status (κοινωνική θέση)

Είναι σημαντικό να αισθάνεσαι σημαντική,-ό(ς) και δεν πρέπει να ντρέπεσαι που έχεις αυτή την ανάγκη. Αυτό σημαίνει διαφορετικά πράγματα για κάθε άτομο το οποίο δεν ικανοποιείται μόνο μέσω της εργασίας. Για μερικούς, μπορεί να είναι αρκετό το να είναι μία καλή γιαγιά, ένας γονέας ή για άλλους να χρειάζονται να έχουν υψηλόβαθμη θέση, ακριβό αμάξι και μεγάλο σπίτι. Χρειάζεται να δεις την ουσία μέσα σε αυτή σου την ανάγκη και πως μπορείς να νιώθεις ικανοποίηση και ολοκλήρωση σε κάθε στάδιο.

💡Ιδέες:
Λάβε υπόψη σου ότι αν και μπορεί μέσα σου να πιστεύεις ότι δεν έχεις αξιόλογα χαρακτηριστικά, αυτό δεν είναι απαραίτητα αλήθεια. Οποιαδήποτε διαδικασία αυτογνωσίας, είτε βιβλίο – σεμινάριο είτε κάποιο εκπαιδευτικό ή θεραπευτικό πρόγραμμα μπορεί να σε βοηθήσει να τα αναγνωρίσεις. Ξεκίνα να κάνεις κάτι χρήσιμο για την κοινωνία, ή απλά δοκίμασε να προσφέρεις την επόμενη φορά που θα σου ζητηθεί κάτι.

9. Η ανάγκη για ασφάλεια και προστασία

Σε διάφορους βαθμούς, όλοι πρέπει να αισθανόμαστε ασφαλείς στη ζωή. Όταν το περιβάλλον μας είναι ανασφαλές, απρόβλεπτο ή ακόμη και επικίνδυνο, τότε, η ψυχική μας υγεία μπορεί να υποφέρει. Αυτή η ανάγκη επηρεάζεται από την οικονομική ασφάλεια, την υγεία, τη σωματική ασφάλεια και πόσο καλά εκπληρώνουμε τις άλλες βασικές μας ανάγκες.

💡Ιδέες:
Κάθισε και σκέψου από πού προέρχεται η έλλειψη ασφάλειας. Είναι το περιβάλλον σου; Είναι ένα συγκεκριμένο άτομο; Ξεκίνησε μετά από ένα τραυματικό συμβάν; Εάν πρόκειται για το περιβάλλον, είναι εύκολο να αλλάξεις τον τόπο κατοικίας ή εργασίας; Εάν όχι, μπορείς να βελτιώσεις τις ικανότητές ή τις παροχές που έχεις για να νιώσεις πιο ασφαλής; Εάν είναι ένα συγκεκριμένο άτομο, αποφάσισε αν αξίζει να αισθάνεσαι έτσι κάθε μέρα μαζί του ή αν θα ήταν καλύτερα να θέσεις τα όρια σου.

Επίλογος
Τώρα που γνώρισες αυτές τις 9 ανάγκες, επίλεξε να εστιάσεις το προσεχές διάστημα σε 1 από αυτές. Κράτησε ημερολόγιο για όποια σκέψη ή πράξη σχετίζεται με τη συγκεκριμένη ανάγκη. Δες το σαν ένα μικρό προσωπικό έργο που θα αφιερώνεις συγκεκριμένη ώρα μες την μέρα ή την εβδομάδα σου και θα επανέρχεσαι για να βλέπεις την πρόοδο σου. Όταν τελειώνεις 1 μπορείς να προχωρήσεις στην επόμενη μέχρι να δώσεις τη δέουσα προσοχή σε κάθε μία από αυτές. Αν είσαι συνδυαστικό μυαλό, μπορείς να κάνεις και κάποια παράλληλα. Είναι, όμως, απαραίτητο να θέσεις τις προτεραιότητές σου ώστε να δεις τα μέγιστα αποτελέσματα. Καλή αρχή σε μια ζωή πιο γεμάτη και πιο ευτυχισμένη καλύπτοντας τις ανάγκες σου.

O Άγγελος Λεβέντης είναι Ψυχοθεραπευτής, CSW, MEd και επιστημονικά υπεύθυνος του Zen Therapy Center Κέντρο Ψυχοθεραπείας. Ακολουθεί μια συνθετική προσέγγιση εστιάζοντας στο βίωμα & στο εδώ και τώρα με στόχο μια Zen Ζωή. Ειδικεύεται στο Ψυχόδραμα, Θέματα Ταυτότητας και Σεξουαλικού Προσανατολισμού, Αυταξία και Σύνθετο Ψυχικό Τραύμα. Συνδεθείτε μαζί του στο www.angelosleventis.gr και στο Instagram (@angelosleventis)