Η Δημιουργικότητα στα Παιδιά

Από τις Έλλη Γιαννοπούλου – Ψυχολόγο & Κική Φαντή – Life Coach.

Η Ελένη ζωγραφίζει στην άμμο, ο Αντώνης φτιάχνει ρομπότ με τουβλάκια, ο Πέτρος φτιάχνει έναν αεροδιάδρομο με καλαμάκια, η Ραφαηλία μαζεύει φύλλα και πέτρες για να παίξει με τους φίλους της κρυμμένο θησαυρό, ο Απόστολος βρίσκει πάντα τη σωστή κουβέντα να πει όταν οι φίλοι του διαφωνούν και μαλώνουν.

Η δημιουργικότητα είναι μια διαδικασία. Δεν ταυτίζεται με την τέχνη, τη συναντάμε σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας.

Τα παιδιά που εκπλήσσουν τους δασκάλους με τις ασυνήθιστες απαντήσεις τους, που έχουν μια ιδιαίτερη αίσθηση του χιούμορ που ίσως είναι ασυμβίβαστα και απρόβλεπτα σκέφτονται δημιουργικά.

Κάποιες φορές, η δημιουργική σκέψη πηγαίνει ενάντια στους κανόνες που υπάρχουν στο σπίτι και στο σχολείο, οι ενήλικες μπορεί να ενοχλούνται από τη συμπεριφορά ενός δημιουργικού παιδιού.

Το παιχνίδι ταυτίζεται συνήθως με τη δημιουργικότητα, με νέους τρόπους σκέψης και λύσης προβλημάτων. Για παράδειγμα, όταν ένα παιδί παίζει με τα τουβλάκια αντιμετωπίζει πολλές νοητικές προκλήσεις όπως είναι η οπτικοχωρική αντίληψη, ο οπτικοκινητικός συντονισμός, η αίσθηση της ισορροπίας και των σχημάτων. Το δημιουργικό παιχνίδι μπορεί να ανακουφίσει τα παιδιά από το άγχος και την πίεση που βιώνουν. Εξασκούν τις δυνατότητες, τις επιλογές τους και τη λήψη αποφάσεων καθώς το παιχνίδι εξελίσσεται. Βρίσκουν λύσεις για τις πιθανές δυσκολίες (για παράδειγμα πώς θα νικήσει το δικό μου αυτοκίνητο σε έναν αγώνα ταχύτητας ή πώς θα βρω φαγητό για τα ζωάκια μου και πώς θα τα προστατεύσω).

Εμείς οι ενήλικες, συχνά δεν αναγνωρίζουμε την αξία που φέρνουν αυτά τα δημιουργικά παιδιά στις οικογένειες τους αλλά και στη σχολική τάξη. Σταδιακά τα παιδιά αυτά εξελίσσονται σε άτομα που κάνουν τη διαφορά σε αυτόν τον κόσμο με τους δημιουργικούς τρόπους που αναπτύσσουν στο να λύνουν προβλήματα.

Οι δάσκαλοι και οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να επιλύουν καταστάσεις που τους παρουσιάζονται με δημιουργικούς τρόπους δίνοντάς τους την ελευθερία να κάνουν λάθος και σεβόμενοι τις ιδέες τους. Για να προσεγγίσουν ένα πρόβλημα δημιουργικά τα παιδιά χρειάζεται να μπορούν να δουν μια πληθώρα από επιλογές.

Οι ενήλικες μπορούμε να ενθαρρύνουμε τη δημιουργική σκέψη με τους εξής τρόπους:

Δίνουμε επιλογές:

Τα παιδιά στα οποία δίνουμε επιλογές εκδηλώνουν περισσότερη δημιουργικότητα από τα παιδιά που εμείς οι ενήλικες επιλέγουμε για αυτά.

Δίνουμε ερεθίσματα:

Όταν το περιβάλλον του παιδιού είναι σχεδιασμένο να διεγείρει τις αισθήσεις αυτό μπορεί να ενισχύσει τη δημιουργικότητα. Για παράδειγμα, δείχνουμε ένα αντικείμενο στο παιδί σε σχήμα μισοφέγγαρου και το ρωτάμε «Σε τι μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε αυτό το αντικείμενο;» Τα παιδιά παρατηρούν το περιβάλλον γύρω τους, επεξεργάζονται τα ερεθίσματα που λαμβάνουν και δημιουργούνται νέες συνδέσεις στον εγκέφαλο. Μπορούμε να ενισχύσουμε το περιβάλλον του παιδιού με ανοιχτού τύπου παιχνίδια, με πολλά βιβλία, με πολλή επαφή με τη φύση.

Δίνουμε χρόνο για παιχνίδι και φαντασία:

Το συμβολικό παιχνίδι και το παιχνίδι ρόλων είναι ο τρόπος του παιδιού να σκέφτεται δημιουργικά και να βρίσκει λύσεις σε πραγματικά ή φανταστικά εμπόδια και μπορεί να ενισχύσει ακόμη πιο πολύ τη δημιουργική σκέψη.

Δίνουμε ανεξαρτησία (μέσα σε επιτρεπτά όρια):

Οι γονείς και οι παιδαγωγοί χρειάζεται να ενθαρρύνουν τα παιδιά να σκεφτούν και να λειτουργήσουν ελεύθερα χωρίς την καθοδήγηση ενηλίκου, πάντα στα πλαίσια της ασφάλειας των παιδιών.

Έκθεση σε διαφορετικές κουλτούρες:

Είναι πολύ σημαντικό να δώσουμε την ευκαιρία στα παιδιά να δουν και να βιώσουν εμπειρίες από διάφορα πολιτισμικά περιβάλλοντα ώστε να τους βοηθήσουμε να κατανοήσουν και να σεβαστούν τις επιλογές άλλων ανθρώπων.

Προσφέρουμε στα παιδιά δημιουργικά υλικά:

Ο πηλός, η πλαστελίνη, τα χρώματα σε οποιαδήποτε μορφή, η άμμος, το νερό, οι χάντρες, τα κουμπιά, τα χαρτόνια και ό,τι άλλο μπορούμε να θεωρήσουμε ότι θα βοηθήσει.

Ενθάρρυνση:

Είναι πολύ σημαντικό να ενθαρρύνουμε τα παιδιά χωρίς να τα πιέζουμε ώστε να τα αφήσουμε να εκφραστούν ελεύθερα χωρίς να τα βαραίνουμε με τις προσδοκίες μας. Ενθαρρύνουμε τη δημιουργική διαδικασία και δε μας απασχολεί ιδιαίτερα το αποτέλεσμα. Στα παιδιά χρειάζεται να δίνουμε πολλές ευκαιρίες και άπλετο χρόνο να πειραματιστούν και να εξερευνήσουν διάφορα υλικά. Το αποτέλεσμα της έκφρασης δε μας απασχολεί αλλά αυτό που βιώνει το παιδί, η αίσθηση ότι έχει τον έλεγχο της κατάστασης ώστε να ενισχυθεί η αυτονομία και αυτό είναι πολύτιμο ιδιαίτερα στα παιδιά με ειδικές ανάγκες.

Δημιουργούμε ένα περιβάλλον που δεν υπάρχει μόνο μία σωστή απάντηση για κάθε πρόβλημα:

Οι παιδαγωγοί που ενθαρρύνουν τα παιδιά να βρουν περισσότερες από μία λύσεις σε ένα θέμα καλλιεργούν τη δημιουργική σκέψη στα παιδιά. Το να μπορεί να σκέφτεται το κάθε παιδί «έξω από το κουτί» είναι ένα πολύτιμο εφόδιο που θα το βοηθήσει όχι μόνο να επιλύει με αποτελεσματικό τρόπο τα προβλήματα που του παρουσιάζονται αλλά και να καταφέρει να αντιμετωπίσει με το δικό του μοναδικό τρόπο τις προκλήσεις της ζωής.

Η Έλλη Γιαννοπούλου είναι Ψυχολόγος, τ. Επιστημονική Συνεργάτης 3^ης Παιδιατρικής Κλινικής Α.Π.Θ. και έχει μετεκπαιδευτεί στις αναπτυξιακές διαταραχές, Εργάζεται, εδώ και 20 χρόνια, με παιδιά εφήβους και τις οικογένειές τους και πιστεύει ότι το κάθε παιδί είναι προορισμένο να ανθίσει

Η Κική Φάντη είναι PharmacyAssistant και δραστηριοποιείται ως PersonalLifeCoach. Σπούδασε Diploma in Positivity Coaching –  Accredited  by  the International Coach Federation ICF. Είναι μέλος του GSS  της AFS. Εμπιστεύεται τη βιωματική της γνώση και τη μεταφέρει σε όσους έχουν διάθεση για αλλαγή.

Η Έλλη Γιαννοπούλου και η Κική Φαντή έχουν ιδρύσει το LAV – Life Avenue (τη Λεωφόρο της ζωής), μέσω του οποίου πραγματοποιούν, webinars ενδυνάμωσης για τους γονείς και τα παιδιά τους, καθώς το moto τους είναι «Making thing sbetter», να κάνουν τα πράγματα καλύτερα!