Από τη Ζωή Γιαννοπούλου, Δικηγόρο Παρ’ Αρείω Πάγω – Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια
Η Διαμεσολάβηση είναι ένας θεσμός με διεθνή εφαρμογή, διαρκή εξέλιξη και μακρά παράδοση σε όλες τις κοινωνίες, θρησκείες και κουλτούρες καθώς είναι μία διαδικασία παλιά όσο οι ανθρώπινες κοινωνίες. Η Οικογενειακή Διαμεσολάβηση βοηθά μεγάλο αριθμό ζευγαριών να επιτύχουν ένα πιο γρήγορο και εποικοδομητικό συναινετικό διαζύγιο. Ωστόσο, εξακολουθούν να υφίστανται πολλές λανθασμένες αντιλήψεις σχετικά με τη διαδικασία που κάνουν πολλούς να πιστεύουν ότι η διαμεσολάβηση δεν θα ήταν η κατάλληλη επιλογή. Ακολουθεί μια λίστα με μερικούς από τους πιο συνηθισμένους μύθους και τις πληροφορίες που ελπίζουμε ότι θα μετριάσουν αυτές τις παρανοήσεις σχετικά με το θεσμό και τη διαδικασία της διαμεσολάβησης.
Μύθος #1 – Μόνο απλές υποθέσεις μπορούν να διευθετηθούν με διαμεσολάβηση
Ένας κοινός μύθος σχετικά με την οικογενειακή διαμεσολάβηση είναι ότι λειτουργεί μόνο σε απλές υποθέσεις, με λίγα, έως και ανύπαρκτα, συγκρουόμενα συμφέροντα. Ωστόσο τίποτα δεν απέχει περισσότερο από την αλήθεια. Αν ρωτήσετε ζευγάρια παντρεμένα για δύο ή τριάντα δύο χρόνια, το καθένα θα σας πει ότι δεν υπάρχει τίποτα απλό σε αυτό που βιώνουν. Όσο χρόνο τα ζευγάρια παραμένουν σε αντιπαράθεση, τόσο τα ζητήματα γίνονται όλο πιο σύνθετα και τα συναισθήματα πιο έντονα. Ο διαμεσολαβητής ελέγχει τη διαδικασία, αποκλιμακώνει τη σύγκρουση και δεν επιτρέπει στα συναισθήματα να μπλοκάρουν την εξέλιξη. Παρέχει βοήθεια στα μέρη να εστιάσουν στα πρακτικά ζητήματα, ώστε ακόμη και τα πιο σύνθετα να μπορούν να επιλυθούν με αμοιβαία κατανόηση. Η διαμεσολάβηση καταλήγει σε μια λύση με επιπρόσθετη αξία και όχι σε αμοιβαίους συμβιβασμούς.
Μύθος #2 – Πρέπει να έχετε καλή σχέση για να λειτουργήσει η διαμεσολάβηση
Πολλοί πιστεύουν ότι η οικογενειακή διαμεσολάβηση είναι μια διαδικασία που λειτουργεί μόνο για τα ζευγάρια που δεν έχουν έντονες συγκρούσεις. Αυτό πολύ απλά δεν ισχύει. Αν και πιθανώς είναι πιο ομαλή η διαδικασία όταν υπάρχει σεβασμός και εκτίμηση, δεν αποτελεί προϋπόθεση. Η διαμεσολάβηση δημιουργεί τις συνθήκες ενός εποικοδομητικού διαλόγου και ως νομική διαδικασία διαμορφώνει τις σχέσεις του μέλλοντος. Δε σημαίνει ότι στη διαμεσολάβηση τα συμμετέχοντα μέρη πρέπει να παραιτηθούν από τα ιδιαίτερα στοιχεία που τα χαρακτηρίζουν, αλλά είναι βέβαιο ότι ο διάλογος μπορεί να είναι πιο εύκολος όταν αναζητεί κανείς ένα πλαίσιο συνύπαρξης και συνεργασίας παρά την ύπαρξη των διαφορών. Ο διαμεσολαβητής δεν εστιάζει στα αρνητικά της σχέσης, αλλά επικεντρώνεται σε λύσεις που λειτουργούν και για τα δύο μέρη. Τα ζευγάρια που βιώνουν μια συγκρουσιακή σχέση, συχνά βρίσκουν τη διαδικασία του διαζυγίου μια μακρά, δαπανηρή και συναισθηματικά εξαντλητική διαδικασία αντιπαράθεσης.
Μύθος #3 – Είμαστε υποχρεωμένοι να καταλήξουμε σε συμφωνία
Η οικογενειακή διαμεσολάβηση παρέχει στους γονείς ένα πεδίο διαλόγου όπου μπορούν να εκφρασθούν και να εξερευνήσουν τα συναισθήματα θυμού και φόβου που τους διακατέχουν, καθώς και τις ανάγκες τους και τις ανάγκες του παιδιού. Ακόμη και μια διαδικασία διαμεσολάβησης η οποία δεν καταλήγει σε συμφωνία ανοίγει τους διαύλους επικοινωνίας μεταξύ των γονέων, δημιουργεί πεδίο διαλόγου, οδηγώντας με τον τρόπο αυτόν στην αποκλιμάκωση της μεταξύ τους σύγκρουσης και επιτρέποντάς τους να έχουν καλύτερες σχέσεις στο μέλλον, π.χ. εστιάζοντας μόνο σε ορισμένα σημαντικά επίμαχα ζητήματα – προς όφελος του παιδιού ή των παιδιών τους. Με την οικογενειακή διαμεσολάβηση μπορούν να επιλυθούν ζητήματα που αφορούν ενδεικτικά τον τόπο διαμονής του παιδιού, την πιθανή μετεγκατάσταση του παιδιού ή/και ενός ή και των δύο γονέων, τους μακροπρόθεσμους διακανονισμούς περί διαβίωσης, τη διατροφή και την επαφή με τον απόντα γονέα κ.λπ. Επίσης βοηθά τα ζευγάρια να εξετάσουν τις επιλογές τους και να προβούν σε ρυθμίσεις οικονομικών και νομικών ζητημάτων προκειμένου να ζουν χωριστά – ιδίως αν υπάρχουν παιδιά, αλλά και να επανεξετάζουν τις ρυθμίσεις για τα παιδιά τους, ανταποκρινόμενοι στις μεταβαλλόμενες ανάγκες τους
Μύθος # 4 – Δεν θα Ξέρω ΤΙ πρέπει να ΚΑΝΩ
Αυτή είναι μια κατανοητή ανησυχία, που εκφράζεται από πολλά ζευγάρια όταν διερευνούν εάν η διαμεσολάβηση είναι η κατάλληλη διαδικασία. Στη διαμεσολάβηση τα ζευγάρια επιβοηθιούνται από έναν ουδέτερο τρίτο, τον διαμεσολαβητή, πάντα με την παρουσία των νομικών παραστατών τους, να διαπραγματευτούν τα συμφέροντα τους, να καλύψουν τις ανάγκες τους και να καταλήξουν σε μία συμφωνία, η οποία είναι προϊόν της βούλησης τους. Ο διαμεσολαβητής θα σας βοηθήσει και θα απαντήσει σε οποιαδήποτε ερώτηση ή προβληματισμό αντιμετωπίζετε σε κάθε στάδιο της διαδικασίας σε κοινές ή ιδιωτικές, απόλυτα εμπιστευτικές διαδικασίες.
Μύθος #5 – Η διαμεσολάβηση είναι περιττή γιατί η δικαιοσύνη θα επιτελέσει το έργο της
Δυστυχώς, δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε τι θα αποφασίσει ένας δικαστής, θα χρειαστεί χρόνος και ψυχική αντοχή μέχρι να λάβετε την απάντηση. Μπορείτε όμως να αξιοποιήσετε τη διαμεσολάβηση και να καταλήξετε σε μία συμφωνία, η οποία ικανοποιεί και τους δύο. Είναι προς το συμφέρον κάθε συζύγου αλλά και της οικογένειάς να διευθετήσετε το θέμα σας με διαμεσολάβηση και να συνεχίσετε την πορεία της ζωής σας.
Παρά τους πολλούς μύθους η οικογενειακή διαμεσολάβηση είναι μια διαδικασία ευεργετική για τα ζευγάρια που χωρίζουν. Αξίζει να το σκεφτείτε γιατί μπορεί να ωφελήσει εσάς και την οικογένειά σας.

H Ζωή Γιαννοπούλου είναι δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω, κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος και Διδακτορικού Τίτλου στο Εμπορικό και Οικονομικό Δίκαιο. Είναι Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια και Εκπαιδεύτρια Διαμεσολαβητών του Υπουργείου Δικαιοσύνης, διευθύντρια του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Επίλυσης Συγκρούσεων και διαμεσολαβήτρια στο Διεθνές Κέντρο Επίλυσης Διαφορών Επενδυτών της Παγκόσμιας Τράπεζας. Έχει εξειδίκευση και πιστοποίηση στην οικογενειακή διαμεσολάβηση και συμμετείχε στην Ομάδα Εργασίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης για τη θεσμοθέτηση του Ειδικού Μητρώου Οικογενειακών Διαμεσολαβητών.