Από τη Νέλη Σαμαρά, Αρχιτέκτονα Μηχανικό MSc, MSc DipArchNTUA ARB.
Από την ιδέα & το σχεδιασμό, στην απεικόνιση και την προβολή της πρότασης συμμετοχής σε Αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, με τη χρήση φωτορεαλισμού και βίντεο κίνησης – Η εμπειρία της βραβευμένης λύσης στο Διαγωνισμό της Ανάπλασης της Πλατείας και του Άξονα της Αριστοτέλους!
Πριν λίγες εβδομάδες ολοκληρώθηκε ο Ανοικτός Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός Προσχεδίων του Δήμου Θεσσαλονίκης, για την Ανάπλαση της Πλατείας & του Άξονα της Αριστοτέλους. Ήταν ένας απαιτητικός διαγωνισμός με ιδιαίτερη βαρύτητα για την πόλη και την ιστορία της. Είναι γνωστό ότι ο Μνημειακός άξονας προέκυψε µετά την καταστροφή του ιστορικού κέντρου από την πυρκαγιά του 1917, σε σχέδια του Γάλλου αρχιτέκτονα, αρχαιολόγου & πολεοδόμου Ernest Hebrard. Η Αριστοτέλους και ο άξονας της, αποτελούν τον σημαντικότερο, μνημειακό, πολυπολιτισμικό, πιο αναγνωρίσιμο και ιδιαίτερο δημόσιο χώρο της πόλης.
Το στοίχημα στους αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς είναι η ανάδειξη της ιδέας ή και των ιδεών σχεδιασμού αλλά και η παρουσίασή τους με τέτοιο τρόπο ώστε να γίνουν κατανοητές και ευρέως αποδεκτές. Πως μπορούμε όμως να επικοινωνήσουμε τις ιδέες μας;
Οι ψηφιακές ή φωτορεαλιστικές απεικονίσεις, το φωτο-μοντάζ, τα βίντεο animation, αποτελούν εργαλεία αναπαράστασης για τα υπό κατασκευή έργα. Τα εργαλεία αυτά δεν είναι πλέον πολυτέλεια, αλλά αναγκαιότητα για τη δοκιμή, επικοινωνία και προώθηση μιας ιδέας. Αποτελούν τον πιο αποτελεσματικό τρόπο επικοινωνίας ιδεών, είναι ταχύτερα από τις παραδοσιακές μεθόδους κατασκευής μοντέλων και επιπλέον αποδίδουν με πιο ρεαλιστικό τρόπο το τελικό αποτέλεσμα. Επιπλέον, αυτές οι εικόνες είναι πολύ πιο κατανοητές από ένα σχέδιο δύο διαστάσεων και επομένως κερδίζουν εύκολα την προσοχή. Επίσης σημαντική είναι η δυνατότητα σύγκρισης διαφορετικών εκδοχών του τελικού αποτελέσματος καθώς υπάρχει η επιλογή για αλλαγές και βελτιώσεις, σε πρώιμο στάδιο και πριν από την τελική μελέτη ή την κατασκευή. Αρκεί όμως μόνο η χρήση των νέων τεχνολογιών CGI (Computer Generated Imagery) από έναν έμπειρο χειριστή των προγραμμάτων ή υπάρχει και κάτι άλλο που μπορεί να μας διαφοροποιήσει ώστε η λύση μας να διακριθεί; Δεν αρκεί πλέον μόνο αυτό, ειδικά στον συγκεκριμένο Διαγωνισμό, με τις πολλές ιδιαιτερότητες.
Η Πλατεία Αριστοτέλους χαρακτηρίστηκε με ΦΕΚ του 2000 ως ιστορικός τόπος που χρειάζεται ειδική προστασία και τα µέτωπα του δρόμου χαρακτηρίστηκαν ως “έργα τέχνης” στα τμήματα του άξονα της οδού Αριστοτέλους από τη θάλασσα µέχρι και την οδό Τσιµισκή. Με βάση αυτό αντιλαμβανόμαστε ότι η σωστή αναπαράσταση και αποτύπωση των βασικών ιδεών σχεδιασμού υπήρξε απαιτητική και δύσκολη. Η απόφαση για την όσο το δυνατόν ρεαλιστικότερη αποτύπωση των υφιστάμενων κτιρίων επιλέχθηκε συνειδητά, με στόχο να διατηρηθεί ο χαρακτήρας και το ύφος τους, και ήταν καθοριστική για την απεικόνιση της προτεινόμενης λύσης. Έτσι οι όψεις με τη συγκεκριμένη τυπολογία και μορφολογία, οι στοές και οι κολώνες με το χαρακτηριστικό μπορντό χρώμα τους, αποδόθηκαν με τέτοιο τρόπο ώστε να παραπέμπουν απευθείας στην συγκεκριμένη πλατεία και όχι σε κάποια άλλη σε μια οποιαδήποτε πόλης της Ευρώπης ή του κόσμου. Η ιδιαιτερότητα του σχεδιασμού του Hebrard έγινε με αυτόν τον τρόπο σεβαστή και αποτέλεσε τον ιδανικό καμβά για την ενσωμάτωση της πρότασης της ομάδας. Η ατμόσφαιρα, τα συναισθήματα και ο χαρακτήρας ήταν σημαντικό να διατηρηθούν και να ενσωματώσουν όσο το δυνατόν αρτιότερα την κεντρική ιδέα του W(E)AVE που οι μελετητές εμπνεύστηκαν, βασισμένοι στον ιδιαίτερο χαρακτήρα και τη μορφολογία του υφιστάμενου ιστού, αλλά και στην εγγύτητα με την θάλασσα.
Επίσης σημαντικό ήταν το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού, υπήρχε η δυνατότητα οι διάφορες επιλογές υλικών, χρωμάτων και μορφών, να αποτυπωθούν σε φωτορεαλιστικές απεικονίσεις με μορφή προσχεδίων. Έτσι κάποιες από αυτές τροποποιήθηκαν ή βελτιώθηκαν ώστε να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα, πριν την τελική παράδοση και κατά τη διάρκεια της διαμόρφωσης των ιδεών σχεδιασμού. Επομένως υπήρχε μια αμφίδρομη και διαδραστική επικοινωνία των προτάσεων και της οπτικοποίησής τους, με αποτέλεσμα τα προσχέδια αυτά να συμβάλλουν ενεργά στην προοδευτική εξέλιξη της λύσης αλλά και στη διαμόρφωση της τελικής πρότασης της ομάδας.
Επιπλέον ουσιώδη ρόλο έπαιξε και το βίντεο κίνησης που ζητήθηκε από την διοργανώτρια αρχή του Διαγωνισμού (πρωτοτυπία σε Ελληνικό διαγωνισμό). Το βίντεο που ζητήθηκε ήταν εικονικής κίνησης διαμέσου ή/και υπεράνω της προτεινόμενης διαμόρφωσης (walkthrough ή/και flyover). Αυτό ήταν κατά την άποψή μου πολύ σημαντικό, γιατί το βίντεο κίνησης δίνει μια ολοκληρωμένη εικόνα της πρότασης στον “θεατή”, σε αντίθεση με μια σειρά αποσπασματικών εικόνων της λύσης. Οι αποσπασματικές εικόνες είναι συχνά δύσκολο να συνδυαστούν από τον παρατηρητή σε κάτι ολοκληρωμένο και χρειάζονται υποχρεωτικά υποστήριξη με επεξηγήσεις κειμένου ή παραπομπές. Σε αντίθεση το βίντεο κίνησης δίνει μια συνολική εικόνα, περιγράφει καλύτερα μια πρόταση και δίνει μια πιο ρεαλιστική και πιο βιωματική αίσθηση, όσον αφορά τη χρήση του χώρου και το τελικό αποτέλεσμα της λύσης που προτείνεται.
Αρκετά καίριο βέβαια είναι το θέμα της επιλογής της ‘διήγησης της ιστορίας’, του storytelling δηλαδή του βίντεο, ώστε να αποτυπωθεί σωστά η πρόταση που απεικονίζεται και να έχει μια ομαλή ροή για τον παρατηρητή, ώστε να μην δημιουργεί σύγχυση. Ο τρόπος κίνησης, η αλληλουχία των πλάνων, τα κοντινά (zoom in) σε σημεία ενδιαφέροντος που επεξηγούν την πρόταση και αναδεικνύουν τα δυνατά της στοιχεία, είναι σημαντικά και πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν κατά την δημιουργική φάση του βίντεο.
Επίσης χρειάζεται προσοχή στην επιλογή των υλικών, των χρωμάτων, της απεικόνισης του πρασίνου και των φυτεύσεων, του ουρανού και λοιπών στοιχείων, ώστε να μην καταλήξουμε με κάτι που θυμίζει video game μιας άλλης εποχής.
Οι φωτορεαλιστικές απεικονίσεις αλλά και το βίντεο κίνησης, έπαιξαν κατά την γνώμη μου, καθοριστικό ρόλο στην τελική επιλογή της επιτροπής. Ο συνδυασμός μιας δυνατής πρότασης για τον σημαντικό αυτό δημόσιο χώρο της Θεσσαλονίκης και μιας ολοκληρωμένης παρουσίασης – προβολής που την αναδεικνύει, ήταν πιστεύω το κλειδί για ένα win-win αποτέλεσμα.
Η ομάδα στην οποία είχα την χαρά να συμμετάσχω, απέσπασε το 3ο βραβείο στον διαγωνισμό της Ανάπλασης της Πλατείας & του Άξονα της Αριστοτέλους.
Ομάδα Μελετητών
Καρυώτη Ευθυμία, Αρχιτέκτων Μηχανικός
Ζέρβας Παντελής, Πολιτικός Μηχανικός
Σίβη Αθηνά, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός
Συνεργάτες
Σαμαρά Νέλη, Αρχιτέκτων Μηχανικός (φωτορεαλιστικές απεικονίσεις & βίντεο)
Σύμβουλοι
Λήβεν Αντωνίου Κρίστα, Βιολόγος
Λαμπράκης Αλέξανδρος , Συγκοινωνιολόγος
Παπαγεωργίου ‘Αγγελος, Αρχιτέκτονας Μηχανικός
Θωμάς Παντελής, Πολιτικός & Τοπογράφος Μηχανικός
Συνεργάτες Φοιτητές Αρχιτεκτονικής
Γεωργιάδης Φάνης, Αντωνιάδου Ελένη
Λαζαρίνα Ελένη, Γρηγορόπουλος Σωτήριος
Η Νέλη Σαμαρά είναι Αρχιτέκτων Μηχανικός, απόφοιτη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Είναι κάτοχος Μaster of Science in Architecture in Advanced Architectural Studies & Master of Science in Architecture in Virtual Environments της Bartlett School of Architecture του University College London. Διετέλεσε Research Fellow στο UCL, Bartlett School of Graduate Studies, με χρηματοδότηση της British Telecom. Είναι μέλος του Architects Registration Board UK και επί διετία Associate Architect στην εταιρία Ηelm Architecture London W1. Επίσης εργάστηκε ως Project Architect στην εταιρία Hayes Davidson, 3D and New Media Communications Company London W2. Είναι Σύμβουλος ανάπτυξης & προώθησης έργων με τη χρήση νέων τεχνολογιών και ιδρυτής της Digital Architecture (www.digitalarchitecture.gr).
