Από τη Βίκη Παππά, Ψυχολόγο Α.Π.Θ., Συστημική-Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια
Ποια θα ήταν η πρώτη απάντηση που θα έδινες στις παρακάτω ερωτήσεις;
• Τι σημαίνει το να είσαι καλός/η ;
• Είσαι καλός/η ;
• Οι άλλοι θα σε περιέγραφαν ως καλό/ή ;
Πολύ συχνά ακούμε εκφράσεις όπως «είναι καλό παιδί», «φέρεται με καλό τρόπο», «μα τι καλή συμπεριφορά που έχει!». Εάν το σκεφτούμε, σχεδόν καθημερινά χρησιμοποιούμε τη λέξη καλός/η, όχι μόνο για πράγματα αλλά και για συμπεριφορές. Έχουμε, όμως, ποτέ αναρωτηθεί τι είναι αυτό που εννοούμε «καλό» και πώς αυτό οργανώνει τον κόσμο μας; Οι λέξεις, πέρα από τη λειτουργικότητά τους να μπαίνουν σε σειρά δημιουργώντας προτάσεις, δημιουργούν και νοήματα. Και το νόημα που δίνουμε σε κάθε λέξη οργανώνει όλο τον κόσμο μας: Τις αξίες μας, τις προκαταλήψεις μας, τις σχέσεις μας. ΕΜΑΣ.
Ένα “καλό παιδί” είναι εκείνος που υπερπροσπαθεί συνεχώς να κάνει τους άλλους χαρούμενους, να τους εξυπηρετεί. Που θυσιάζει τις δικές του ανάγκες και επιθυμίες προκειμένου να παραχωρήσει τα πάντα σε κάποιον άλλο με μια βαθύτερη ανάγκη για αποδοχή.
Ποια είναι όμως τα κόστη του να υπηρετώ συνεχώς το ρόλο του «καλού-ής»;
1. ΆΓΧΟΣ: Αν προσπαθώ συνεχώς να ευχαριστώ τους άλλους σημαίνει πως δε ζω τα δικά μου θέλω και με βάση και τις δικές μου προτεραιότητες, κάτι που συχνά μπορεί να με φέρει αντιμέτωπο-η με ένα συνεχές αίσθημα άγχους, μια ζωή γεμάτη φόβο και αναστάτωση.
2. ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ: Ένα αίσθημα κάπως αντιφατικό σχετικά με το ρόλο ενός «καλού-ής». Προσπαθώ να είμαι καλός, να φροντίζω μονίμως τους άλλους. Θα περίμενε κανείς πως αυτό θα οδηγούσε σε μια πλήρη, συναισθηματικά και κοινωνικά, ζωή. Όμως, με οδηγεί σε μια καθημερινότητα μακριά από αληθινές σχέσεις. Κι αυτό γιατί δε μπορώ να συνδεθώ πραγματικά με τους άλλους δεδομένου πως συνεχώς υπηρετώ το προσωπείο του «καλού», του αρεστού.
3. ΚΑΤΑΠΙΕΣΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ: Το να καταπιέζω συνεχώς τα συναισθήματά μου για να ικανοποιήσω τις ανάγκες του άλλου, πολύ γρήγορα θα με φέρει σε μια επώδυνη ψυχική εξάντληση αλλά και σε ένα ενδεχόμενο «ξέσπασμα» που θα φέρει πολύ μεγαλύτερη φθορά στη σχέση.
Η άλλη πλευρά του «καλού παιδιού» δε σημαίνει πως επιτάσσει να υιοθετήσω μια στάση προσβλητική, να είμαι ανταγωνιστικός-ή, να υποβιβάζω τους άλλους και να φέρομαι επιθετικά. Σημαίνει το να εκφράζω τον αληθινό μου εαυτό. Να εκφράζω τις ανάγκες μου με ειλικρίνεια, με ευθύτητα και να επικοινωνώ αυτό που σκέφτομαι, αυτό που νιώθω. Σημαίνει παίρνω το ρίσκο να αποχωριστώ το φόβο του να αντλώ αξία και να ορίζω την ταυτότητά μου μέσα από τα μάτια και τα συναισθήματα των άλλων.
Και με όλα αυτά εξακολουθώ να μπορώ να νοιάζομαι, να αγαπώ και να υποστηρίζω!
Η Βίκη Παππά είναι Ψυχολόγος Α.Π.Θ. και Συστημική-Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια. Εργάστηκε ως εκπαιδεύτρια μαθημάτων Ψυχολογίας στον εκπαιδευτικό όμιλο Ι.Ε.Κ. ΑΚΜΗ και σε προγράμματα Παιδικής Προστασίας σε συνεργασία με τη UNICEF, παρέχοντας υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής υποστήριξης σε παιδιά, εφήβους και οικογένειες. Στο παρόν διατηρεί ιδιωτικό γραφείο στο κέντρο της Θεσσαλονίκης παρέχοντας ψυχοθεραπευτικές υπηρεσίες σε ενήλικες, ζευγάρια και οικογένειες.
