Από τη Βίκη Παππά, Ψυχολόγο – Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια
«Σ’ αγαπάω γιατί σε χρειάζομαι ή σε χρειάζομαι γιατί σ’ αγαπάω;»
Σύμφωνα με την Vicki Botnick, ως συνεξάρτηση μπορεί να οριστεί «κάθε μπερδεμένη σχέση στην οποία ένα άτομο χάνει την αίσθηση της ανεξαρτησίας του και πιστεύει ότι χρειάζεται να προσανατολιστεί σε κάποιον άλλο για να αισθάνεται καλά».
Η συνεξάρτηση συχνά συνδέεται με την απώλεια της ταυτότητας. Όταν δεν έχω επαφή με τα συναισθήματά μου και δε με αναγνωρίζω πια γιατί έχω αφιερωθεί ολοκληρωτικά σ’αυτό που ο άλλος έχει ανάγκη. Θα πέσω στη φωτιά, θα σκαρφαλώσω στο ψηλότερο βουνό και θα κολυμπήσω στους βαθύτερους ωκεανούς, μόνο και μόνο για να νιώσω ότι αγαπιέμαι.
Πώς καταλαβαίνω εάν εκδηλώνω συνεξαρτητική συμπεριφορά στις σχέσεις;
1. Ευάλωτα ή άκαμπτα όρια
Τα όρια είναι μια φανταστική γραμμή ανάμεσα σε εμάς και στους άλλους. Διαχωρίζει το τι είναι δικό μου και τι του άλλου και αυτό ισχύει όχι μόνο για το σώμα, τα χρήματα και ό,τι μου ανήκει, αλλά και για τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις ανάγκες μου. Σε μια συνεξαρτητική σχέση, τα όριά μου σε σχέση με το άλλο μέλος της σχέσης είναι θολά ή αδύναμα. Αισθάνομαι υπεύθυνος/η για τα συναισθήματα και τα προβλήματα των άλλων, κατηγορώντας τον εαυτό μου.
2. Αναζήτηση της αυτοεκτίμησής μου μέσα από τους άλλους
Σε μια συνεξαρτητική σχέση, μπορεί συχνά να βιώνω την ανάγκη οι γύρω μου να επικυρώνουν τις πράξεις και τα συναισθήματά για να νιώθω καλά με τον εαυτό μου. Ίσως να φοβάμαι πως θα απορριφθώ ή θα εγκαταλειφθώ, ακόμη και αν μπορώ να λειτουργήσω αυτόνομα. Ωστόσο, τέτοιες συμπεριφορές συχνά μπορεί να με δυσκολεύουν να τερματίσω μια σχέση, ακόμα και όταν είναι επώδυνη ή καταχρηστική, καταλήγοντας να παγιδεύομαι.
3. Η αποφυγή της δικής μου ευθύνης
Μία από τις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίσω στις σχέσεις συνεξάρτησης είναι να πιστεύω πως το πρόβλημα στην αλληλεπίδραση είναι αποκλειστικά του άλλου μέλους της σχέσης ή αποκλειστικά δικό μου, χωρίς να βλέπω τη δυσλειτουργία στη διαδικασία συσχέτισης. Αυτό μπορεί να με κάνει συνεχώς να παραπονιέμαι για τη σχέση ή να προσπαθώ να «επιδιορθώσω» το άλλο άτομο. Μπορεί να αγνοώ τα συναισθήματα και τις ανάγκες μου και να επικεντρώνομαι σε αυτό που αισθάνεται ή χρειάζεται ο άλλος.
4. Αποκλειστική φροντίδα των αναγκών του άλλου μέλους της σχέσης
Σε μια συνεξαρτητική αλληλεπίδραση, η αποκλειστική φροντίδα των αναγκών του άλλου γίνεται μοναδικό μέλημά μου. Οτιδήποτε εγώ επιθυμώ, οτιδήποτε χρειάζομαι μέσα στη σχέση έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Η προσωπική μου φωνή καταπνίγεται από ενοχή και έναν βαθύτερο φόβο απόρριψης από το άλλο μέλος της σχέσης.
Αγάπη, λοιπόν, δεν μπορεί να είναι η συνεξάρτηση. Δεν μπορεί να είναι η απώλεια της ταυτότητάς μου, η παραίτηση από τα ‘θέλω’ μου, η εγκατάλειψη του εαυτού μου.. ‘Αγαπώ’ σημαίνει χορεύω σε έναν χορό ελεύθερο, όπου η κίνηση του ενός και του άλλου είναι σε ακολουθία!
Η Βίκη Παππά είναι Ψυχολόγος Α.Π.Θ. και Συστημική-Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια. Εργάστηκε ως εκπαιδεύτρια μαθημάτων Ψυχολογίας στον εκπαιδευτικό όμιλο Ι.Ε.Κ. ΑΚΜΗ και σε προγράμματα Παιδικής Προστασίας σε συνεργασία με τη UNICEF, παρέχοντας υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής υποστήριξης σε παιδιά, εφήβους και οικογένειες. Στο παρόν διατηρεί ιδιωτικό γραφείο στο κέντρο της Θεσσαλονίκης παρέχοντας ψυχοθεραπευτικές υπηρεσίες σε ενήλικες, ζευγάρια και οικογένειες.
