Γιατί Νιώθω ότι κάτι Κακό Πρόκειται να Συμβεί

Από τον Άγγελο Λεβέντη, Ψυχοθεραπευτή, CSW, MEd

Γιατί νιώθω ότι κάτι κακό πρόκειται να συμβεί;

Γιατί ο νους μου πάει πάντα στο κακό;

• «Έχει καθυστερήσει 5 λεπτά. Κάτι πρέπει να του έχει συμβεί…»
• «Το αεροπλάνο σίγουρα θα συντριβεί με την κλίση που έχει πάρει.»
• «Έχω τρεις μέρες πονόλαιμο, λες να έχω καρκίνο;»
• «Έχω ταχυκαρδία και σφίξιμο στο στήθος, θα πάθω έμφραγμα»

Γιατί όμως υπάρχει αυτή η μόνιμη αναταραχή;

Αν διαπιστώσεις ότι συχνά έχεις τέτοιες σκέψεις να στροβιλίζουν στο κεφάλι σου, και έχεις σκέψεις ότι η καταστροφή είναι στη γωνία, μπορεί να υποφέρεις από κάποια αγχώδη διαταραχή.

«Στο βαθμό που είμαι λειτουργική,-ό(ς) και δε με αποσυντονίζει συνεχώς από τις δραστηριότητες που έχω μέσα στη μέρα δε χρειάζεται να φοβηθώ, είναι, όμως, ταυτόχρονα μια ένδειξη – ειδοποίηση να επεξεργαστώ αυτές τις σκέψεις, να δω τα αίτια και να τα διαχειριστώ.»

Μερικές φορές μπορεί να θεωρήσουμε ότι το μυαλό μας λειτουργεί εναντίον μας. Προσπαθείς να ζήσεις τη ζωή σου, αλλά ο εγκέφαλός σου δε σταματά να εστιάζει σε άσχημα πράγματα που θα μπορούσαν να συμβούν. Είτε αυτά τα πράγματα συμβούν είτε όχι, τέτοιου είδους σκέψεις μπορεί να είναι εξαντλητικές. Θέλει πολλή ενέργεια για να ανησυχείς όλη την ώρα!

Το συναίσθημα που νιώθεις όταν ανησυχείς συνεχώς ονομάζεται άγχος.

Το σώμα σου τεντώνεται και το μυαλό σου κολλάει στην αφορμή της ανησυχίας. Μπορεί να είναι δύσκολο να ξεκολλήσουμε και να σκεφτούμε θετικά, αλλά, τελικά, το άγχος μπορεί να επηρεάσει την όρεξή σου και να δυσκολέψει τον ύπνο σου. Λίγο άγχος μπορεί να είναι χρήσιμο. Για παράδειγμα, αν ανησυχείς για μια επερχόμενη εξέταση, μπορεί να σε παρακινήσει να μελετήσεις περισσότερο ώστε να νιώσεις καλύτερη προετοιμασία. Αν, όμως, είσαι τόσο ανήσυχη,-ο(ς) που δε μπορείς να συγκεντρωθείς στη μελέτη, το άγχος δεν είναι πλέον χρήσιμο.

Μερικές φορές αυτό το αίσθημα φόβου δεν προσκολλάται σε συγκεκριμένες σκέψεις. Ίσως, να πρόκειται για ένα φόβο που είναι παρόν σε όλες τις δράσεις σου και, τελικά, θολώνει τη μέρα σου. Ίσως, είναι ένα άγχος χαμηλής έντασης και επίμονο, που είναι πάντα εκεί και κλιμακώνεται σε μία πλήρη κρίση πανικού. Αυτός είναι ένας άκρως βασανιστικός τρόπος για να ζεις.

Ας δούμε με μία πιο προσεκτική ματιά τί μπορεί να συμβαίνει.

Γιατί νιώθω πάντα ότι κάτι κακό πρόκειται να συμβεί; Αυτού του είδους οι σκέψεις και οι φόβοι, γενικά, πηγάζουν σε εμπειρίες του παρελθόντος ή στον τρόπο που μεγαλώσαμε. Κάποιες φορές, ένα συνταρακτικό γεγονός στο παρελθόν, ένα γεγονός που μας προκάλεσε σοκ, ίσως είναι μία από τις ρίζες του παραπάνω προβλήματος. Κάποιες φορές είναι ακόμη πιο δύσκολο να βρούμε την εστία του κακού. Ίσως, να είναι στους ανθρώπους που είχαμε γύρω μας όσο μεγαλώναμε. Ίσως, οι υπερπροστατευτικοί γονείς που και οι ίδιοι είχαν αντίστοιχες σκέψεις, μετέδωσαν τις δικές τους σκέψεις και φοβίες για τον κόσμο. Ότι, δηλαδή, ο κόσμος είναι ένα τρομακτικό μέρος και έτσι πρέπει πάντα να είμαστε σε επιφυλακή. Άλλες φορές μπορεί να είναι επειδή μεγαλώσαμε σε ασταθές περιβάλλον. Ίσως, ένας ή και οι δύο από τους γονείς μας, να ήταν συναισθηματικά ασταθείς και, έτσι, να συνηθίσαμε στο να μην έχουμε ασφάλεια και επιβεβαίωση ότι όλα θα πάνε καλά, που κάθε παιδί χρειάζεται. Οι κύριοι φροντιστές μας είναι αυτοί που μας παρέχουν και δημιουργούν και την αίσθηση της ασφάλειας. Αν μας λείψει όσο είμαστε παιδιά, θα δυσκολευτούμε να καθησυχάσουμε τον εαυτό μας και να προχωρήσουμε στα επόμενα βήματα.

Γιατί είναι ανησυχητικό, όμως, αυτό;

Εάν ζεις με άγχος, ίσως να έχεις βαρεθεί να σκέφτεσαι τον τρόπο με τον οποίο έγιναν τα πράγματα. Πώς γίνεται, λοιπόν, αυτές οι φρικτές σκέψεις να εξυπηρετούν οποιονδήποτε σκοπό;

Όσο δυσάρεστο και να είναι το αποτέλεσμα, είτε θέλουμε είτε όχι, κάποιες φορές το άγχος είναι εκεί για να μας προστατεύσει. Είναι ο λόγος για τον οποίο δεν μας έφαγε εκείνη η τίγρης στη ζούγκλα. Εν ολίγοις, με το σωστό περιβάλλον, η ανησυχία και το άγχος μπορεί να μας σώσουν τη ζωή, πραγματικά. Έτσι, λοιπόν, είναι σημαντικό να μάθουμε ότι το άγχος μπορεί να εξυπηρετεί το στόχο μας, αλλά όταν αρχίζουμε και βλέπουμε κινδύνους παντού κάτι άλλο υπάρχει.

Η ίδια η ζωή είναι αβέβαιη. Η ανησυχία δε σταματάει το κακό, ίσα ίσα κάποιες φορές το διογκώνει. Δημιούργησε μια ζωή με αποδοχή για το απρόβλεπτο αντί να προσπαθείς να το ελέγξεις. Υπάρχουν πολλοί απρόβλεπτοι παράγοντες κάθε φορά και αυτό δεν είναι κακό. Η αβεβαιότητα είναι κατά βάθος ουδέτερη. Μερικές φορές φέρνει άσχημες εμπειρίες, και άλλες φορές πολλά όμορφα πράγματα.

Όταν έχουμε ανησυχία τείνουμε να παλινδρομήσουμε σε ανθυγιεινούς μηχανισμούς διαχείρισης. Όταν η ανησυχία μας κατακλύζει, οι δύο πιο συνήθεις τρόποι αντιμετώπισης είναι η αποφυγή και η υπεραναπλήρωση.

Η αποφυγή μπορεί να σημαίνει ότι σταματάμε να κάνουμε ορισμένα πράγματα ή ότι δεν αναλαμβάνουμε δράση. Αυτό θα μπορούσε να είναι απλό, όσο το να μην πάμε σε ένα πάρτι, επειδή ανησυχούμε ότι θα νιώσουμε άβολα ή ότι θα δυσκολευτούμε να μιλήσουμε σε ανθρώπους. Σε ακραίο βαθμό μπορεί να σταματήσεις ακόμη και το να βγαίνεις από το σπίτι. Τελικά, δηλαδή, μπορεί να μας οδηγήσει να χάσουμε τη ζωή που μας αναλογεί ή να απορρίψουμε ευκαιρίες που θα μας άλλαζαν τη ζωή.

Εκτός από τις συναισθηματικές πτυχές, η χρόνια ανησυχία μπορεί να βλάψει και τη σωματική μας υγεία. Οι άνθρωποι με έντονη ανησυχία είναι πιο πιθανό να υποφέρουν από σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, κόπωση, μειωμένη ανοσία και μία σειρά σωματικών πόνων.

Πώς όμως να σταματήσεις τη χρόνια ανησυχία όταν έχεις μάθει να ζεις με αυτό;

Είναι σημαντικό να αντικαταστήσουμε τις συνήθειες με άλλες πιο υγιείς και ωφέλιμες. Νέους τρόπους σκέψης και νέους τρόπους ανταπόκρισης.

Μερικές συμβουλές

1. Επισήμανε την ανησυχία σου.

Γράψε την ανησυχία σου σε ένα χαρτί για να τη δεις καθαρά μπροστά σου. Όσο την απομακρύνεις από το μυαλό σου τόσο περισσότερη δύναμη παίρνεις. Πολύ συχνά, όταν τη βλέπεις εκεί έξω καταλαβαίνεις ότι δεν είναι τόσο τρομακτική όσο νόμιζες. Αντιθέτως, όταν προσπαθείς να την αποφύγεις / αγνοήσεις εκείνη επανέρχεται ακόμη πιο σφοδρά και βίαια.

2. Αποδέξου την πρό(σ)κληση.

Η ανησυχία σου είναι κάτι που σε βοηθάει ή σε εμποδίζει; Αναγνώρισε τις ανάγκες σου και λάβε δράση. Αντιμετώπισέ το κατά μέτωπο. Μερικές φορές το να κάνεις κάτι, σε βοηθάει να θυμηθείς ότι οι ανησυχίες σου είναι ψευδείς ή δεν έχουν λόγο εκεί. Απλά δες τα πράγματα γύρω σου που σε κάνουν να νιώθεις άβολα.

3. Ξεκίνα να μιλάς για το άγχος σου.

Η ανθρώπινη εμπειρία πάει μαζί με την ευαλωτότητα. Καλό θα ήταν να δεις αν θέλεις να ξεκινήσεις θεραπεία, η οποία θα σε βοηθήσει να βρεις αποδοχή, έτσι ώστε να μην επιτρέπεις στο φόβο να σου υπαγορεύει, τελικά, όλη σου τη ζωή. Η θεραπεία θα σε βοηθήσει να δεις όλες τις πλευρές σου (ρεαλιστικές, σουρεαλιστικές, υπερρεαλιστικές & μη ρεαλιστικές) και να εξοπλιστείς με δύναμη για τα υπόλοιπα. Θα υιοθετήσεις πιο υγιεινούς τρόπους ζωής με αποτέλεσμα να έχει μια πλούσια πλήρη ολοκληρωμένη ζωή.

4. Μείωσε το άγχος σου τη στιγμή που το νιώθεις.

Εάν το άγχος σου σε κατακλύζει, καλό θα ήταν να βρεις έναν τρόπο να το διαχειριστείς. Εύκολο να το λες. Μερικές απλές τεχνικές είναι η βαθιά αναπνοή, η άσκηση και η γραφή ημερολογίου.

5. Κάνε ερωτήσεις!

Μόλις νιώσεις ότι το άγχος σου είναι σε διαχειρίσιμα επίπεδα, μπορείς να αρχίσεις να σκέφτεσαι τι συμβαίνει στην πραγματικότητα: Τι προσπαθεί να σου πει το άγχος σου; Πρόκειται για ανησυχία για προβλήματα της πραγματικής ζωής; Είναι φυσιολογικό να ανησυχείς όταν πρόκειται να μετακομίσεις σε μια νέα πόλη, φυσικά ολόκληρη η ζωή σου θα αλλάξει! Αλλά μόλις φτάσεις και εγκατασταθείς, το άγχος πιθανότατα θα περάσει.

6. Δώσε χρόνο.

Δώσε στον εαυτό σου ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα – ας πούμε, μισή ώρα. Κάνε μια λίστα με όλα όσα μπορείς να κάνεις σαν προετοιμασία για αυτό που σε ανησυχεί. 

Ένας επαγγελματίας σύμβουλος ή ψυχοθεραπευτής μπορεί να σε βοηθήσει να φτάσεις στη ρίζα της δυσκολίας σου. Θα βρείτε μαζί νέους τρόπους αντιμετώπισης που σημαίνει ότι θα αισθανθείς και εσύ καλύτερα.

O Άγγελος Λεβέντης είναι Ψυχοθεραπευτής, CSW, MEd και επιστημονικά υπεύθυνος του Zen Therapy Center Κέντρο Ψυχοθεραπείας. Ακολουθεί μια συνθετική προσέγγιση εστιάζοντας στο βίωμα & στο εδώ και τώρα με στόχο μια Zen Ζωή. Ειδικεύεται στο Ψυχόδραμα, Θέματα Ταυτότητας και Σεξουαλικού Προσανατολισμού, Αυταξία και Σύνθετο Ψυχικό Τραύμα. Συνδεθείτε μαζί του στο www.angelosleventis.gr και στο Instagram (@angelosleventis)