Πώς να Aπελευθερωθείς από τις Περιοριστικές σου Αντιλήψεις

Από τον Κωνσταντίνο Χαραντινιώτη, Well-being Coach – Δάσκαλο Mindfulness & Yoga.

Για όλα όσα αντιλαμβανόμαστε δημιουργούμε εντυπώσεις. Κάνουμε επιλογές βάσει των εντυπώσεων που έχουμε, για τον εαυτό μας, για άλλους ανθρώπους ή για μία κατάσταση. H προθυμία σου να επανεξετάζεις τις εντυπώσεις σου από καιρό σε καιρό, θα σε βοηθήσει να απελευθερώνεσαι από τυχόν λανθασμένες εντυπώσεις που ίσως έχεις σχηματίσει. Κάθε φορά που θα το πετυχαίνεις αυτό, είναι μία στιγμή… φώτισης!

Μερικές φορές, ίσως να είναι δύσκολο να «ξεφύγουμε» από την εντύπωση που έχουμε δημιουργήσει για κάτι. Ειδικά στις περιπτώσεις που έχουμε συλλέξει «αποδείξεις» που επιβεβαιώνουν την εντύπωσή μας. Υπάρχουν φορές όμως που μπορεί κάτι να το έχουμε σκεφτεί πολύ, να έχουμε και «αποδείξεις» που μας το επιβεβαιώνουν και ξαφνικά μία μέρα να συνειδητοποιήσουμε ότι τελικά είχαμε λάθος εντύπωση! Πώς έγινε αυτό..;

Θα φέρω ένα παράδειγμα. Φαντάσου ένα μικρό παιδί που δοκιμάζει ένα φαγητό και δεν του αρέσει. Γνωρίζουμε βέβαια ότι οι γεύσεις και τα γούστα των ανθρώπων αλλάζουν αρκετά από την παιδική ηλικία μέχρι την ενηλικίωση. Το παιδί όμως, έχει συζητήσει με κάποιους φίλους του, και έμαθε ότι ούτε σε εκείνους αρέσει το συγκεκριμένο φαγητό. Έτσι δημιούργησε μία πάγια αντίληψη και κάθε φορά που το συγκεκριμένο πιάτο υπάρχει στο τραπέζι, γνωρίζει ότι δεν του αρέσει. Περνάνε τα χρόνια και αυτό το παιδί είναι πλέον 30 χρονών. Βρίσκεται τότε καλεσμένος σε ένα δείπνο και χωρίς να το προσέξει δοκιμάζει το φαγητό που τόσο καιρό είχε αποκλείσει από τις επιλογές του. Ξαφνικά αντιλαμβάνεται ότι πλέον του αρέσει!

Αυτό που περιέγραψα συμβαίνει αρκετά συχνά σε σχέση με το φαγητό. Είναι πιθανό να γνωρίζετε κάποια τέτοια περίπτωση ή να έχει συμβεί σε εσάς προσωπικά. Ως φαινόμενο, αξίζει να το παρατηρήσουμε και να στοχαστούμε μήπως μας συμβαίνει και με άλλα πράγματα. Υπάρχει άραγε περίπτωση να περιορίζουμε τις επιλογές μας καθημερινά χωρίς να υπάρχει λόγος; Μπορεί και να συμβαίνει…

Είναι χρήσιμο λοιπόν, να χρησιμοποιούμε την αντίληψή μας για να επανεξετάζουμε τις εντυπώσεις μας, και να απελευθερωνόμαστε από περιττούς περιορισμούς που ίσως έχουμε θέσει στον εαυτό μας.

Στο σημερινό άρθρο θα μοιραστώ συγκεκριμένες προτάσεις που μπορείτε από καιρό σε καιρό να τις εφαρμόζετε για να κάνετε ξεκαθάρισμα των ενδεχόμενων περιοριστικών αντιλήψεων.

Αντίληψη: Από το ορατό φως στο φως της Συνείδησης

Η αντίληψή μας είναι μία πολυεπίπεδη νοητική διεργασία. Όπως θα διαπιστώσετε στη συνέχεια, ξεκινάει κυριολεκτικά με φως και μπορεί να καταλήξει σε φώτιση!

Η επιστήμη της Γνωστικής Ψυχολογίας διακρίνει 7 στάδια της αντίληψης. Παρατηρήστε πώς στην ουσία περιγράφουν το «ταξίδι» που κάνει το φως μέσα μας:

1. Πρώτα είναι το εξωτερικό ερέθισμα. Κυρίως λειτουργούμε με την όρασή μας, άρα το κυρίαρχο εξωτερικό ερέθισμα είναι το φως που εισέρχεται στο αισθητήριο όργανο (το μάτι).
2. Στη συνέχεια το ερέθισμα κάνει καταγραφή στο αισθητήριο όργανο, εν προκειμένω στον αμφιβληστροειδή. Στον αμφιβληστροειδή υπάρχουν φωτοευαίσθητα κύτταρα που ονομάζονται φωτοϋποδοχείς και ξεκινούν μία διαδικασία που ονομάζεται φωτομετατροπή!
3. Τα ερεθίσματα που λαμβάνουμε από οποιαδήποτε από τις 5 αισθήσεις μας, ακόμα κι αν δεν πρόκειται για την όραση, στο τρίτο στάδιο της αντίληψης μετατρέπονται σε ηλεκτρικά σήματα. Δηλαδή ο ήχος, το άγγιγμα και η γεύση θα μετατραπούν σε σήματα φωτός.
4. Αυτά τα σήματα μεταφέρονται μέσα σε ειδικευμένους νευρώνες.
5. Στο 5 στάδιο της αντίληψης τα ηλεκτρικά σήματα φτάνουν στον εγκέφαλο.
6. Ξεκινά η ανάλυση των σημάτων από τον εγκέφαλο.
7. Στο έβδομο και τελευταίο στάδιο λαμβάνει χώρα αυτό που αποκαλούμε αντίληψη του εξωτερικού αντικειμένου.

Στο έβδομο στάδιο λαμβάνει χώρα μία σύνθετη λειτουργία του ψυχοφυσικού μας οργανισμού, που δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί στο 100%. Εκεί γίνεται σύνθεση της πληροφορίας, με προηγούμενες εμπειρίες, με ερμηνείες, με απόδοση νοήματος ή με την φαντασία μας. Δημιουργούνται γνώσεις και εντυπώσεις. Οι καλές ιδέες που έχουμε και οι λιγότερο καλές. Οι ορθές αντιλήψεις και οι περιοριστικές αντιλήψεις.

Η πιο λεπτοφυής φύση του εγκεφάλου, που την αποκαλούμε νου ή συνείδηση, έχει επίσης την ικανότητα να επανεξετάζει το «πόρισμα» της αντίληψης. Αυτό είναι κάτι που αξίζει να θυμόμαστε. Να θυμόμαστε δηλαδή, ότι υπάρχει μέσα μας σε φυσικό και μεταφυσικό επίπεδο, η ικανότητα να απελευθερωνόμαστε από τα «καλούπια» των πεποιθήσεων, των στερεοτύπων και των νοοτροπιών μας.

Από την όραση στο «μάτι του Νου»

Η αντίληψη ξεκινάει λοιπόν με ορατό φως και καταλήγει σε μη ορατό φως. Ξεκινάει κυρίως από το φυσικό μάτι και καταλήγει στο «μάτι του Νου». Στο λεγόμενο «τρίτο μάτι». Είναι μία έννοια μεταφυσική, δεν είναι όμως καθόλου τυχαία. Σε πρακτικό επίπεδο φυσιολογίας αντιστοιχεί στον αδένα της επίφυσης. Έναν φωτοευαίσθητο αδένα που επηρεάζεται τόσο από το φως στο οποίο εκτίθεσαι όσο και από το φως που παράγεις εσωτερικά. Βρίσκεται ανάμεσα στα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου. Φανταστείτε πόσο βαθιά μέσα μας ταξιδεύει το φως!

Η επίφυση παράγει σεροτονίνη και μελατονίνη. Δύο χημικές ουσίες που ρυθμίζουν τον ύπνο μας, τον κιρκαδικό μας ρυθμό, την διάθεσή μας, την μνήμη μας, τον μεταβολισμό και την σεξουαλική μας διάθεση. Η επίφυση είναι είναι υπεύθυνη για τα αισθήματα της ενότητας, της γείωσης, της ευτυχίας και της ευεξίας.

Η επίφυση είναι μία ζωντανή, ατράνταχτη απόδειξη της σύνδεσης μεταξύ του φυσικού και του πνευματικού κόσμου. Μας αποδεικνύει ότι στο βάθος, τίποτα που αφορά τον εαυτό μας και τον τρόπο που λειτουργούμε δεν είναι αφηρημένο ή τυχαίο. Απλά λειτουργούμε τόσο σε χονδροειδές επίπεδο, όσο και σε λεπτοφυές επίπεδο.

Υπάρχουν πλευρές του εαυτού που μπορούμε ευκολότερα να τις παρατηρήσουμε και άλλες πλευρές που είναι πιο αθέατες. Είναι όμως το ίδιο υπαρκτές όπως το ορατό και το αόρατο σύμπαν.

Όπως έχουμε έμμεση πρόσβαση στο αόρατο σύμπαν μέσω της τεχνολογικής εξέλιξης, μπορούμε έμμεσα να έχουμε κάποια πρόσβαση στις λεπτοφυείς λειτουργίες του νου και να τις επηρεάζουμε θετικά, αξιοποιώντας την τεχνολογία του εγκεφάλου μας.

Απλές ασκήσεις για απελευθέρωση από περιοριστικές αντιλήψεις

Το να επανεξετάζεις τις αντιλήψεις σου για να απελευθερωθείς από τις τυχόν περιοριστικές, είναι ένας τρόπος για να σου εμφανίζονται περισσότερες και καλύτερες επιλογές σχετικά με μία κατάσταση που σε ενδιαφέρει.

Θα διαβάσετε στη συνέχεια τρεις προτάσεις που σας ενθαρρύνω να τις χρησιμοποιήσετε από καιρό σε καιρό ως «ασκήσεις απελευθέρωσης» από περιοριστικές αντιλήψεις.

• Επανεξέτασε… πού τοποθετείς την προσοχή σου
Ο τρόπος που βιώνεις τη ζωή σου είναι στο μεγαλύτερο βαθμό το αποτέλεσμα του τρόπου που σκέφτεσαι για τα γεγονότα που σου συμβαίνουν. Ένα χρήσιμο ερώτημα που μπορείς να θέσεις στον εαυτό σου είναι «πού τοποθετώ την προσοχή μου;». Το σημείο εστίασης, θα σου φανερώσει πώς σχηματίζεται η σκέψη, που δημιουργεί την αντίληψη που έχεις για τα πράγματα. Παρατήρησε συγκεκριμένα αν σε κάποιες περιπτώσεις ξεκινάς με μία αρνητική σκέψη ή ένα στερεότυπο. Αν το κάνεις αυτό, στοχάσου μήπως περιορίζεις σε ένα βαθμό τον εαυτό σου.

Σαν παράδειγμα αν σκέφτεσαι «πάντα τις Κυριακές δεν προλαβαίνω να ξεκουραστώ», ήδη δημιουργείς μία μη ευχάριστη αίσθηση, αλλά και μία γενίκευση σε σχέση με το τι σημαίνει «Κυριακή απόγευμα» για εσένα. Δώσε προσοχή και επανεξέτασε την σκέψη/αφετηρία που θα επηρεάσει την αντίληψή σου και διάλεξε μία καλύτερη, πιο «ευρύχωρη» αφετηρία.

• Επανεξέτασε… τα «αποδεικτικά στοιχεία»
Αν έχεις αποφασίσει να βρεις «αποδεικτικά στοιχεία» για μία παγιωμένη άποψη ή αντίληψη που έχεις, είναι σίγουρο ότι θα τα βρεις! Θα βρεις ανθρώπους που θα συμφωνήσουν μαζί σου ή μπορεί απλά να δίνεις προσοχή μόνο σε ό,τι ενισχύει την δική σου άποψη. Αυτό είναι κάτι που συμβαίνει σε εμάς τους ανθρώπους, όταν παίρνουμε ως δεδομένο ότι οι σκέψεις μας, μας λένε πάντα την αλήθεια. Μπορεί κάποιες φορές να «ακούμε» ή «βλέπουμε» μόνο την πλευρά που μας επιβεβαιώνει.

Η άσκηση που θα σε απελευθερώσει από ενδεχόμενες περιοριστικές αντιλήψεις είναι από καιρό σε καιρό να στοχάζεσαι, ιδανικά γράφοντας σε ένα ημερολόγιο, κατά πόσο τα «αποδεικτικά σου στοιχεία» είναι βάσιμα, και μήπως υπάρχει κάποια άλλη εκδοχή που αν κάνεις χώρο σε αυτή μπορεί να σε βοηθήσει καλύτερα.

• Επανεξέτασε… τις γενικεύσεις σου.
Οι γενικεύσεις που λέμε στον εαυτό μας, κάποιες φορές είναι περιοριστικές αντιλήψεις. Σαν παράδειγμα:

– «Ποτέ δεν θα ξαναδουλέψω σε αυτό τον τομέα γιατί πέρασα άσχημα στην προηγούμενη δουλειά».
– «Ποτέ δεν θα ξανασυγκατοικήσω. Το έκανα και την πάτησα!».
– «Ποτέ δεν θα ξαναταξιδέψω με τρένο γιατί είχα μία δυσάρεστη εμπειρία στο παρελθόν».

Κάπως έτσι μπορεί να γεμίσεις την ζωή σου με περιορισμούς των επιλογών και των δυνατοτήτων σου. Να στερηθείς ίσως μία καλή επαγγελματική ευκαιρία, τη δημιουργία μίας όμορφης σχέσης, ή ένα ωραίο ταξίδι που μπορείς να απολαύσεις.

Είναι χρήσιμο σε στιγμές να επανεξετάζεις τις γενικεύσεις που κάνεις, έχοντας κατά νου ότι το παρελθόν δεν ισούται του μέλλοντος, για να διαπιστώσεις ποιες είναι βάσιμες και ποιες όχι.

Στην πράξη

Οι σκέψεις/αφετηρία στις οποίες τοποθετείς την προσοχή σου, τα «αποδεικτικά στοιχεία» και οι γενικεύσεις χρειάζονται τακτικό ξεκαθάρισμα, για να ζεις ελεύθερος από περιοριστικές αντιλήψεις.

Η αντίληψή μας είναι το θεμέλιο της νοοτροπίας μας. Σε φυσιολογικό και νοητικό επίπεδο είσαι γεννημένος με την ικανότητα να διορθώνεις τον τρόπο που αντιλαμβάνεσαι τα πράγματα και έτσι να διατηρείς μία νοοτροπία που σε βοηθά να ξεπερνάς εμπόδια, να εξελίσσεσαι και να αισθάνεσαι όμορφα.

Η νοοτροπία που επιλέγεις να ακολουθήσεις είναι σαν ένας «φωτεινός φάρος» που καθορίζει την πορεία της ζωής σου. Σαν καλός «καπετάνιος» είναι σημαντικό να επανεξετάζεις την πορεία σου και να την αλλάζεις, αν πιστεύεις ότι υπάρχει μία καλύτερη που μπορείς να ακολουθήσεις. Φαντάσου πόσες διαφορετικές δυνατότητες μπορείς να ανακαλύψεις, αν κάνεις σκοπό σου να ευθυγραμμίζεσαι με τις πιο φωτεινές ιδέες σου!

Το φως υπάρχει στον νου, υπάρχει και στην ύλη. Υπάρχει και στις σκέψεις, υπάρχει και στις πράξεις. Κάθε φορά που έχεις μία καλή ιδέα και την κάνεις πράξη είναι φώτιση!

Ο Κωνσταντίνος Χαραντινιώτης είναι Well-being Mentor, Ayurvedic Life-Style Consultant, NLP Master Coach, και διεθνώς αναγνωρισμένος Δάσκαλος Mindfulness, διαλογισμού και Γιόγκα. Προσφέρει ατομικές συνεδρίες και εξειδικευμένα προγράμματα Well- being Coaching & σεμινάρια με θέμα το Mindfulness. Επίσης προσφέρει προγράμματα επικοινωνιακών δεξιοτήτων και εργασιακού well-being σε επιχειρήσεις και οργανισμούς. Την εμπειρία και τις γνώσεις του τις μοιράζεται μέσω podcast, αρθρογραφίας και βίντεο στο κανάλι του στο YouTube.

Website: www.konstantinosc.com
YouTube:
Podcast: https://spoti.fi/3ngWmRC
Facebook:
Instagram: